Publikacja przybliża aktualne wyzwania i perspektywy dla polityki ekonomicznej, zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Związane są z one otwartą i wolnorynkową gospodarką, z pozytywnymi i negatywnymi konsekwencjami globalizacji i liberalizacji stosunków ekonomicznych. Z jednej strony, wiąże się to z dynamicznym rozwojem innowacji, nowoczesnych technologii, budową gospodarki opartej na wiedzy, zmianami strategii funkcjonowania podmiotów gospodarczych dla uzyskania wyraźnej przewagi konkurencyjnej na światowych rynkach. Z drugiej natomiast, to relatywnie dużo większa łatwość w przenoszeniu zagrożeń o charakterze społeczno-gospodarczym pomiędzy gospodarkami, regionami i państwami, wynikającymi z nierównomiernym ich rozwojem, dysproporcją poziomu zamożności społeczeństw, ich struktury demograficznej oraz wyczerpywaniem się podstawowych zasobów naturalnych określających ich podstawy egzystencji.

Celem i misją czasopisma Konińskie Studia Językowe jest stworzenie platformy do dyskusji na temat osiągnięć oraz wyzwań stojących przed naukowcami zajmującymi się językami w ujęciu stosowanym. Adresatem czasopisma są zarówno doświadczeni, jak i początkujący badacze języków, językoznawcy stosowani, dydaktycy, tłumacze, kulturoznawcy i wszyscy ci, którzy traktują język jako podstawowy przedmiot swoich badań. Motywem przewodnim i osią spajającą pracę redakcji jest refleksja nad językiem. W tej szerokiej formule mieści się zarówno podejście ściśle językoznawcze, jak również pedagogiczne czy kulturowe. Mamy nadzieję, że tak zarysowana wizja czasopisma pozwoli nam wypełnić znaczącą lukę na polskim rynku czasopism naukowym. Przyjmując jednoznacznie językoznawczy punkt odniesienia, zakładamy jednocześnie, że szeroki wachlarz odniesień do badań językowych, od praktyki edukacyjno-translatorskiej po kulturowo uwarunkowane użycie języka w mediach, jest niezbędny dla całościowego podejścia do badań językowych.

Podręcznik obejmuje wiedzę dotyczącą międzynarodowych stosunków gospodarczych. Autorzy zaprezentowali rzeczywiste przeobrażenia, jakim gospodarka światowa podlegała w ostatnich dziesięcioleciach, na tle podstawowych teorii z zakresu ekonomii międzynarodowej. W podręczniku przedstawiono: strukturę współczesnej gospodarki światowej; międzynarodowy handel towarowy i handel usługami; kształtowanie się cen we współczesnym handlu światowym; zagraniczną i międzynarodową politykę handlową; międzynarodowe przepływy kapitałowe we współczesnej gospodarce światowej; międzynarodowy transfer zasobów pracy, technologii, wiedzy naukowo-technicznej i innowacji; konkurencyjność międzynarodową; kurs walutowy i międzynarodowy rynek walutowy; bilans płatniczy; kryzysy walutowe i finansowe; międzynarodową integrację gospodarczą i globalizację we współczesnej gospodarce światowej. Podręcznik jest przeznaczony dla studentów kierunków ekonomicznych wyższych uczelni (w tym międzynarodowych stosunków gospodarczych, ekonomii, zarządzania), a także politologii, europeistyki, dziennikarstwa.

Prezentowane w tej książce teksty powstawały od końca 2020 do początku 2023 roku, w zasadzie w sposób spontaniczny, jako reakcja na kolejne wydarzenia, których natura była taka, że nie dawało się ich przewidzieć. Nie było więc jakiegoś szczególnego zamysłu, planu, który poprzedzałby podejmowanie kolejnych zagadnień stanowiących przedmiot uwagi w tej publikacji. Najpierw były to teksty tworzone w odpowiedzi na wyłaniające się kolejne aspekty pandemii COVID-19, potem pojawiły się analizy różnych aspektów wojny rosyjsko-ukraińskiej, aż wreszcie zrodziła się refleksja bardziej ogólna, którą dobrze ujmuje hasło „przesilenie cywilizacyjne”. To określenie ma oznaczać specyficzny moment w rozwoju cywilizacji, swego rodzaju rozdroże, gdzie spotykają się różne odmiany symbolicznych łabędzi – te czarne, których nie potrafiliśmy w większości przewidzieć (pandemia, wojna), ale też te białe i szare, które mogą symbolizować kumulujące się w rozwoju cywilizacji problemy, takie jak kwestie klimatyczne, problemy nierówności ekonomicznych czy wyzwania demograficzne.

Pojęcie trwałości w gospodarowaniu pojawiało się już kilkaset lat temu. W 1713 r. posługiwał się nim H.C. Carlowitz w odniesieniu do gospodarki leśnej, a w XIX wieku G.P. Marsh w relacji do niekorzystnych skutków rozwoju gospodarczego. Termin „rozwój trwały i zrównoważony” (sustainable development) oficjalnie po raz pierwszy pojawił się podczas Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w Sztokholmie w 1972 r. Od tamtego czasu powstało wiele definicji tego procesu, a większość z nich nawiązuje do tej, którą przedstawiono w Raporcie Komisji Brundtland „Nasza wspólna przyszłość” w 1987 r. Według niej rozwój trwały i zrównoważony opiera się na zaspokajaniu potrzeb teraźniejszości bez ryzyka uniemożliwienia zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń. Prawo przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb rozwojowych implikuje potrzebę stworzenia określonych ram instytucjonalno-prawnych stymulujących zmiany działalności ekonomicznej i społecznej w kierunku ochrony zasobów środowiska. Polityka rozwoju zrównoważonego jest formułowana i wdrażana w skali globalnej, regionalnej, makroekonomicznej i lokalnej. Niniejsze opracowanie ma na celu wskazanie współczesnych trendów zmian jej podstaw teoretycznych, a także charakterystykę wybranych obszarów działań realizacyjnych. […] Prezentowane artykuły stanowią wkład do dyskusji nad ewolucją teorii rozwoju zrównoważonego i możliwościami jej urzeczywistnienia w praktyce, nad uwarunkowaniami wdrażania działań formułowanych na szczeblu Unii Europejskiej oraz na poziomie państw członkowskich (w tym adresowanych do podmiotów w skali lokalnej). Dotyczy to zarówno polityk makroekonomicznych, jak i sektorowych – w tym polityki środowiskowej. Skuteczność i efektywność tych działań może być odpowiedzią na wiele współczesnych wyzwań gospodarczych, społecznych i politycznych. Karol Kociszewski

Regionalizm i globalizacja są dwiema zasadniczymi cechami charakteryzujący- mi współczesną gospodarkę światową. Niekiedy te zjawiska są sobie przeciwstawne i prezentowany jest pogląd, że regionalizm oznacza dezintegrację gospodarki światowej – jej fragmentaryzację, skutkującą izolacją integrujących się grup krajów i pogłębieniem różnic między nimi ze szkodą dla globalnego rozwoju. Wydaje się jednak, że rację mają ci, którzy twierdzą, że pomiędzy regionalizmem a globalizacją istnieje pewne iunctim, a nawet że są to „dwie strony tego samego medalu”. Przeprowadzone badania dowodzą, że efekty kreacji handlu związane z utworzeniem regionalnych ugrupowań integracyjnych znacznie przeważają nad efektami odwrócenia handlu. Zatem regionalne ugrupowania integracyjne przyczyniają się do rozwoju handlu, a także inwestycji bezpośrednich również w krajach niebędących członkami, aczkolwiek wpływ poszczególnych z nich jest różny – w zależności od stopnia zaawansowania procesów integracyjnych. Wiele z nich, szczególnie w Afryce, pomimo że za cel stawiają sobie prawie zawsze powstanie wspólnego rynku i osiągnięcie poziomu integracji Unii Europejskiej, funkcjonuje głównie na papierze. Charakterystycznym zjawiskiem towarzyszącym niskiej skuteczności wielu ugrupowań integracyjnych jest tzw. integracyjna miska spaghetti (bowl of spaghetti), czyli przynależność poszczególnych krajów do kilku lub nawet kilkunastu z nich. Najwyżej rozwinięte ugrupowania integracyjne, w tym przede wszystkim Unia Europejska, ale także NAFTA, ASEAN, MERCOSUR, APEC i inne, mogą stanowić wzorce nie tylko regionalnej, ale i globalnej integracji. Mimo że zarówno jedna, jak i druga przeżywają obecnie kryzys związany z turbulencjami zachodzącymi na światowym i europejskim rynku finansowym, to wydaje się, że nie ma od nich odwrotu. Kryzys regionalizmu wydaje się jednak łatwiejszy do pokonania, tak jak łatwiejsza jest integracja mniejszej liczby krajów niż większości czy wszystkich na świecie, aniżeli kryzys multilateralizmu. Na ten ostatni wpływ wywierają nie tylko cyklicznie występujące załamania, ale także głębokie różnice pomiędzy bogatymi a biednymi krajami, o czym świadczy trwająca już od 2001 r. runda negocjacji zapoczątkowana pod egidą WTO w Doha, której pozytywnego zakończenia w najbliższej przyszłości nie można oczekiwać.

OD REDAKCJI "Zaczęła się wprawdzie przed 30 laty, ale wiek XXI przynosi jej wyraźną intensyfikację i konkretyzację. Chodzi o debatę na temat znaczenia wiedzy dla gospodarki i życia społecznego. Debata jest tym bardziej potrzebna, że problem nie jest jednoznaczny, a rozmaite perspektywy badawcze i praktyczne, niekiedy bardzo różniące się między sobą, wzbogacają argumentację. Niniejszy zeszyt „Przeglądu Socjologicznego” poświęcamy zagadnieniu „społeczeństwa wiedzy” (knowledge-based society) w zróżnicowanym interdyscyplinarnie i analitycznie ujęciu".(fragment)

W dniach 12-13 maja 2014 roku Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych zorganizowała ogólnopolską konferencję naukową pod hasłem „Przemiany strukturalne i koniunkturalne na światowych rynkach”. Takie konferencje Katedra organizuje nieprzerwanie od 31 lat. Należą one do największych tego rodzaju naukowych przedsięwzięć z zakresu międzynarodowych stosunków gospodarczych i biznesu międzynarodowego w Polsce. Co roku bierze w nich udział kilkudziesięciu pracowników naukowych ze wszystkich liczących się w tej dziedzinie katedr z Polski i z zagranicy. Stanowią one ważne forum prezentacji osiągnięć naukowych, dyskusji i wymiany poglądów nie tylko między pracownikami naukowymi, ale także przedstawicielami biznesu, pracownikami korporacji międzynarodowych, przedstawicielami władz państwowych i samorządowych. Konferencje te spełniają także ważną rolę dydaktyczną, ponieważ zwykle licznie uczestniczą w nich studenci Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, a Koło Naukowe „Cargo” przy Katedrze Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych tej uczelni jest współorganizatorem konferencji. Środowiskowa i międzynarodowa integracja wydaje się również ważnym efektem tych spotkań. Autorzy artykułów podejmują najważniejsze i najbardziej aktualne − mające znaczenie zarówno teoretyczne, jak i praktyczne – kwestie gospodarki międzynarodowej. Niniejsza praca to sześćdziesiąt artykułów – publikujemy je w dwóch tomach pod wspólnym tytułem Przemiany strukturalne i koniunkturalne na światowych rynkach. Pierwszy obszar badawczy, który można w nich wyodrębnić, to biznes międzynarodowy i różne aspekty zarządzania międzynarodowego. Dotyczy go aż 19 artykułów. Odnoszą się one do różnych poziomów zarządzania: skali globalnej, regionalnej, makro, mezo i mikro. Najwięcej artykułów dotyka tematu klastrów, zarówno w Polsce, jak i w innych krajach. Obecne duże zainteresowanie tym problemem wynika prawdopodobnie z nacisku, jaki w polskiej, zwłaszcza regionalnej polityce gospodarczej położony jest na ich tworzenie, i znacznych funduszy unijnych przeznaczonych na ten cel, będących w dyspozycji urzędów marszałkowskich. Niesłabnącym zainteresowaniem cieszy się również logistyka. Handlowi międzynarodowemu zostało poświęconych 18 artykułów. Odnoszą się do niego także w różnych wymiarach: z punktu widzenia globalnego, tj. działania Światowej Organizacji Handlu, działań w ramach Unii Europejskiej i ASEAN, rynków różnych produktów i różnych krajów – w tym szczególnie Polski i przedsiębiorstw. Jak zwykle dużą popularnością cieszyła się problematyka unijna. Dotyczy jej 12 artykułów − związanych z euro jako wspólną walutą UE, z polityką rolną, konkurencyjnością, handlem, przemianami strukturalnymi, a także z integracją UE z NAFTA. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne − w przeszłości problematyka najczęściej podejmowana − reprezentuje tylko 6 artykułów. W dalszym ciągu utrzymuje się zainteresowanie przemianami w Chinach i ich działalnością na międzynarodowej arenie gospodarczej, tj. w handlu i inwestycjach (3 artykuły). Przedstawiona tematyka artykułów jest oczywiście jedynie orientacyjna – wskazuje tylko kierunki badań prowadzonych w poszczególnych ośrodkach naukowych w sferze międzynarodowych stosunków gospodarczych i biznesu międzynarodowego. W wielu artykułach problemy i tematy łączą się: np. handel międzynarodowy z integracją europejską i bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi. Wśród autorów artykułów są zarówno profesorowie reprezentujący własne szkoły badawcze, jak i młodzi adepci nauki − asystenci i doktoranci. Taka struktura niewątpliwie sprzyja różnorodności ujęć i ocenom z różnych poziomów doświadczenia i wiedzy, ale w każdym wypadku spełniających kryteria wysokich walorów naukowych, potwierdzonych opiniami recenzentów. Należy wyrazić nadzieję, że publikacja wzbudzi zainteresowanie Czytelników i spełni ich oczekiwania.

W monografii podjęto problematykę związków między rozwojem regionalnym a globalizującą się gospodarką światową. Przedstawiony model rozwoju regionu wiąże zjawiska i procesy zachodzące na różnych płaszczyznach przestrzennych z funkcjonowaniem różnych typów podmiotów wpływających na kierunki i tempo rozwoju regionalnego. Szczególny nacisk położono na możliwości wykorzystania i wzmacniania unikalnych atutów poszczególnych jednostek przestrzennych, zakorzenienia działalności w regionie, efektów synergii w wymiarach wewnątrz- i międzyregionalnym, a także dążenia do uzyskania komplementarnej pozycji w układzie makroregionalnym.

Wypłata świadczeń z tytułu szkód na osobie z ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej stanowi w ostatnim czasie istotne wyzwanie dla rynku ubezpieczeniowego. Odnotowuje się znaczny wzrost liczby i wartości roszczeń z tego tytułu. W badaniach i ocenach tych tendencji na rozwiniętych rynkach ubezpieczeniowych pojawiają się dwie istotne kwestie. Pierwsza to wpływ postaw poszkodowanych na intensyfikację liczby i wartości roszczeń, druga to coraz większy udział świadczeń za szkody o charakterze niemajątkowym (ból i cierpienie) w ogólnej wartości świadczeń, do których wypłaty zobowiązani zostają ubezpieczyciele. Postawy poszkodowanych determinowane są przez szereg czynników, w tym przez czynniki niezależne od ubezpieczycieli. Szkody o charakterze niemajątkowym są w zasadzie niewymierne, co wydaje się sprzeczne z podstawowymi ideami ubezpieczenia. Oba zagadnienia wprowadzają element niepewności do procesu likwidacji szkód, a w efekcie także do procesu zarządzania ryzykiem, tak ubezpieczyciela, jak i podmiotu zagrożonego odpowiedzialnością cywilną. Jednocześnie szkody na osobie mają szczególny wymiar społeczno-ekonomiczny. Oddziałują na kondycję i położenie samej jednostki (poszkodowanego) i jej najbliższego otoczenia, mają jednak, co oczywiste, negatywne implikacje dla społeczeństwa i gospodarki, poprzez chociażby obniżenie produktywności czy obciążenie systemu pomocy społecznej – dlatego niezwykle istotna jest ich pełna kompensacja.