Publikacja "„A źródło wciąż bije…”. NSZZ Solidarność w Uniwersytecie Śląskim w latach 1980–2020" przedstawia dzieje NSZZ „Solidarność” w uczelni, okoliczności tworzenia struktur Związku, konkretne działania podejmowane na rzecz demokratyzacji kraju i środowiska akademickiego. Ukazano w niej także mechanizmy represji stosowane wobec związkowców w okresie stanu wojennego, zwłaszcza liczne internowania. Podstawą analiz były materiały prywatne (głównie korespondencja) i dokumenty zachowane w Komisji Zakładowej, a także przekazy prasowe (w tym wywiady) i opracowania dotyczące dziejów Uniwersytetu Śląskiego. Genezę NSZZ „Solidarność” w Uniwersytecie Śląskim przedstawiono w kontekście wydarzeń krajowych. Ponadto opisano aktualną organizację Związku i jego funkcjonowanie w latach 1989–2020.

Prowadzenie biznesu w Polsce jest obarczone ogromną dozą niepewności. Wraz z rozwojem przedsiębiorstwa większość z nas poszukuje nowych lepszych rozwiązań dla swojej firmy. Godna uwagi wydaje się być spółka komandytowa. Z uwagi na duże ryzyko biznesowe lub znaczne dochody spółka z o.o. staje się być zbyt wąskim rozwiązaniem. Wtedy często dobrym i skutecznym rozwiązaniem okazuje się być sp. z o.o. spółka komandytowa. W tej książce znajdziesz odpowiedzi na podstawowe pytania przedsiębiorców, którzy próbują zrozumieć w jakich wypadkach warto zakładać spółki z o.o. spółki komandytowe. Książka była aktualizowana w lutym 2022 i uwzględnia przepisy Nowego Ładu oraz podwójne opodatkowanie spółek komandytowych. ROZWIĄZANIE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW: • którzy szukają możliwości zmiany spółki komandytowej na inną po zmianach o podwójnym opodatkowaniu spółek komandytowych • którzy szukają możliwości maksymalnego ograniczenia ryzyka biznesowego • którzy szukają nowych rozwiązań dla swojego biznesu '

Autorki w zwięzły i przystępny sposób przedstawiły obowiązujące normy opisu bibliograficznego, sposoby inkorporowania do tekstu głównego cytatów, celowość o zasady konstruowania bibliografii załącznikowej, relacje między kryptobibliografią a przypisami oraz pokrótce scharakteryzowały rudymentarne źródła informacji (zarówno tradycyjne, w wersji papierowej, jak i elektroniczne typu baza danych, czasopisma elektroniczne oraz inne źródła internetowe). Należy w tym miejscu podkreślić, że referowany na poziomie teorii problem konsekwentnie uzyskuje bogatą egzemplifikację praktyczną [...], a co w istotny sposób ułatwia przyswojenie przekazywanych treści i zastosowanie tych wskazówek we własnej praktyce badawczej.[...] Biorąc zatem pod uwagę wartości merytoryczne ABC tworzenia przypisów..., przejrzystą strukturę poradnika i komunikatywny sposób prezentowania zagadnień z pełnym przekonaniem rekomenduję recenzowaną pracę do druku. (Prof. dr hab. Wiesław Olkusz, Uniwersytet Opolski)

Publikacja dotyczy społecznego postrzegania aborcji w dyskursie publicznym i wpisuje się w krytyczną refleksję na ten temat. Autorka przedstawia różne krzyżujące się pola dyskursu publicznego, dotyczącego aborcji, w szczególności zaś pola dyskursu ideologicznego oraz dyskursu elit symbolicznych (kościelny, naukowy i nienaukowy, artystyczny). Publikacja pokazuje, że w polskim dyskursie o aborcji wciąż mamy do czynienia z fazą "rytualnego chaosu", opisywaną przez socjologów dwie dekady temu. W książce wykazano, że najbardziej wszechstronna i bezstronna w kwestii aborcji okazuje się sztuka. Autorka analizując różnorodne dyskursy opisuje wiele strategii i reguł jakimi rządzi się publiczny dyskurs o aborcji. Ukazuje kwestie ukrywane, przemilczane, kwestie tabu. Wreszcie pokazuje jak bardzo oficjalny dyskurs o przerwaniu ciąży zdominowany jest przez "męski punkt widzenia". Część pierwsza książki ukazuje dyskurs religijny przez pryzmat jego historycznych początków, rozwoju i wpływu katolickiej doktryny małżeństwa na postrzeganie sfery cielesnej i seksualnej życia człowieka. W części drugiej zaprezentowano dyskurs naukowy i nienaukowy poprzez ukazanie najważniejszych "głosów nauki" i "głosów naukowców". Autorka odwołuje się do najistotniejszych aspektów i ustaleń naukowych (empirycznych i teoretycznych), dotyczących kwestii przerwań ciąży, a także opisuje różne mechanizmy i płaszczyzny przenikania się dyskursów (np. naukowy oraz ideologiczny). Ostatnia część pracy dotyczy wybranego dyskursu elit symbolicznych, dyskursu artystycznego. Analizie poddano prace plastyczne meksykańskiej malarki Fridy Kahlo, a także dzieła literatury pięknej.

Dzieło Zygmunta Kaczkowskiego. Zygmunt Kaczkowski to polski powieściopisarz, publicysta. Uczestnik powstania 1846, skazany wraz z ojcem na śmierć, uwolniony na skutek wydarzeń 1848. W tym czasie zmienił przekonania z umiarkowanie demokratycznych na konserwatywne. Początkowo pisał patriotyczne poezje, wydane 1920 pt. "Pieśni z otchłani". Następnie publikował poczytne, cieszące się uznaniem krytyki opowiadania i powieści historyczno-obyczajowe, spokrewnione z gawędą szlachecką, m.in.: cykl Ostatni z Nieczujów, Anuncjata, Abraham Kitaj, Olbrachtowi rycerze.

The book offers the comprehensive picture of the academic entrepreneurship phenomenon in the Visegrad countries perspective and it is an insightful read for university managers responsible for the development of the academic entrepreneurship. It is also an interesting body of empirical knowledge for the academic entrepreneurship stakeholders, such as local business, organizations supporting entrepreneurship, and local government institutions. This book draws on the results of international survey conducted among students and academics representing universities from the Visegrad Group countries. The survey was an important part of the project “Cross-border Bees in V4 Countries - Building of Educational Entrepreneurship Start-ups in V4 Group” granted by the International Visegrad Fund for 2016-2017 (project no. 11610602). University of Bielsko-Biala (project coordinator) collaborated with the Technical University in Ostrava from the Czech Republic, the Alexander Dubček University from Slovakia, and the Szent István University from Hungary.

With the increasing interest in academic entrepreneurship (AE), an interdisciplinary and multidimensional phenomenon, this book provides insights on the different aspects of the process, especially from the CEE countries. The topics cover include the theoretical issues related to defining and understanding AE as well as the empirical research featuring aspects of AE at the organizational levels of analysis that encourage the interchange of experiences from diverse institutional environments. The audience for this book comprises researchers, policymakers and university students in the fields of management, strategy and entrepreneurship.

The aim of this e-book is to present the most important aspects related to sustainability, corporate social responsibility and innovation from an accounting perspective. The book contains parts that deal with accounting aspects of sustainability and innovations. The book consists of ten chapters devoted to relevant and topical issues of sustainability and innovations. Chapter 1 Sustainability and Corporate Social Responsibility in Accounting is an introduction to further considerations and deals with the essence of sustainable development, corporate social responsibility and their recognition in accounting. Chapter 2 Social Responsibility Reporting Standards presents the most important reporting guidance such as GRI, OECD, United Nations Global Compact, International Organization for Standardization. Chapter 3 Narrative reporting focuses on descriptions and explanations in accounting reports. The chapter presents the links between accounting and language, the development of accounting narratives and the factors determining the use of narratives. Chapter 4 Integrated reporting discusses the motivations, objectives and the process of preparing an integrated report. Integrated reporting can prove to be an effective tool for businesses looking to shift their reporting focus from annual financial performance to long-term shareholder value creation. Chapter 5 Non-financial reporting in selected European countries presents the experience of Croatia, the Czech Republic and Poland in the field of preparing non-financial reports. A significant contribution to promoting the importance of sustainability reporting was made by the Non-Financial Reporting Directive (2014/95/EU). Chapter 6, Socially Responsible Investments discusses the essence of socially responsible investing and socially responsible investment. Socially responsible investing (SRI) is a decision making process concerning the allocation of free financial resources, where the investor aims at maximization of profit and minimization of risk on one part and includes the socio-ethical and environmental-ecological considerations on the other. Chapter 7 External costs – accounting perspective describes costs connected with using goods such as air, soil, water, silence or the aesthetics of the surroundings. One of the biggest problems for accounting in the future will be measuring the volume of using these goods or measuring the size of reduction in the quality of public goods suffered and assigning the decrease to particular companies. Chapter 8 Derivatives in accounting is devoted to financial instruments and presents two different approaches to accounting of derivatives: general model and hedge accounting. Derivatives are used to protect the enterprise against financial risk related to changes in prices on the markets, changes in the exchange rate or changes in interest rates, as well as for commercial purposes. Chapter 9 Costs of Research and Development shows the company's activity in the field of research and development and the related costs. R&D constitute an increasingly important element of the functioning of enterprises. Chapter 10 Cryptoassets – Nature, Valuation and Disclosures in Accounting focuses on cryptocurrencies (e.g. Bitcoin, Ethereum etc.) and digital tokens which are specific rights or values representatives. As a result of the transformation on the financial market, we are currently dealing with cryptoassets, which are a creation of blockchain technologies and the changing habits of the digital society. One of areas that there are a lot of doubts regarding these new technological solutions is accounting.

El libro presenta un estudio completo, correcto y debidamente estructurado de la obra de Oliverio Girondo. Aporta elementos adecuados y suficientes para conocer su contexto histórico-cultural de producción, así como las amplias líneas estéticas en las que se inscribe su poesía y los debates que la atraviesan. Estos elementos se presentan de forma clara y minuciosa, permitiendo al lector tener una visión completa de esta obra poética antes de adentrarse en su análisis textual. Cabe destacar, especialmente, tanto la revisión de las fuentes hemerográficas como la discusión de la bibliografía actualizada. El segundo capítulo está dedicado al análisis fenomenológico de la obra presentada, ofreciendo originales y valiosas hipótesis que recorren el conjunto de la obra antes expuesta. Por todo ello, el ensayo constituye una significativa aportación al campo de los estudios latinoamericanos y, sobre todo, al de la poesía latinoamericana. Sin duda, contribuirá a multiplicar la difusión y relectura de la obra del autor estudiado. Todo lo anterior nos reafirma en que se trata de una publicación atractiva para los lectores. Podría aseverarse que el libro renovará el interés por la obra de Oliverio Girondo, a partir de la actualización de la bibliografía específica y de nuevas aproximaciones para su análisis. De la reseña de Claudia Roman La originalidad estriba en la recuperación de las diferentes perspectivas de la crítica sobre este período de la literatura argentina y en estimular a que se combinen en su investigación. De la reseña de Lucas Margarit

Żeromski Stefan, pseudonimy Maurycy Zych, Józef Katerla (1864-1925), prozaik, dramatopisarz, publicysta. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Studia w Instytucie Weterynaryjnym w Warszawie przerwał 1888 z braku środków do życia. Następnie pracował jako guwerner w dworach szlacheckich, m.in. w Nałęczowie. Chory na gruźlicę, wyjechał 1892 do Szwajcarii, gdzie pełnił funkcję zastępcy bibliotekarza Polskiego Muzeum Narodowego w Rapperswilu.

Acta Archaeologica Lodziensia" to najstarsza w łódzkim ośrodku naukowym archeologiczna seria wydawnicza, istniejąca już od ponad pół wieku. Charakteryzują ją i wyróżniają na polskim rynku wydawnictw archeologicznych szczególnie dwa aspekty: integracyjny charakter i szeroki zakres tematyczny. Publikowane w niej prace są autorstwa pracowników różnych instytucji głównie środkowopolskiego środowiska naukowego: Uniwersytetu Łódzkiego, Polskiej Akademii Nauk, muzeów regionu. Różnorodność tematyczna obrazuje możliwości badawcze i aktualne trendy nowoczesnej, szeroko pojętej archeologii. Ramy chronologiczne obejmują bardzo szeroki zakres czasowy od epoki kamienia po współczesność. Liczne prace, które się dotychczas w niej ukazały, poświęcone były nie tylko archeologii sensu stricto, ale, co szczególnie ważne dla łódzkiego ośrodka archeologicznego, chlubiącego się szkołą archeologii pogranicza, także i problematykom styku archeologii z innymi dyscyplinami naukowymi: historią, historią nauki i techniki, architekturą, bronioznawstwem historycznym, historią sztuki. Zdecydowana większość opublikowanych pozycji to nie schematyczne, proste sprawozdania z realizowanych przez autorów badań, lecz opracowania powstałe w wyniku wieloletnich studiów nad tematem. Nie dziwi więc że są to najczęściej jedne z najważniejszych pozycji w dorobku wielu autorów, które zaważyły na ich karierze naukowej.

Dwadzieścia lat temu w wigilijny poranek zmarł nagle profesor dr hab. Andrzej Nadolski – wybitny mediewista, archeolog, bronioznawca. Był człowiekiem wyjątkowego formatu. Jego życiorys odzwierciedla skomplikowane dzieje minionych dziesięcioleci, a Jego spuścizna naukowa do dziś wpływa na kształt pasji naukowych kolejnych pokoleń badaczy. Urodził się w Krakowie 26 listopada 1921 r. w rodzinie kultywującej tradycje patriotyczne, doceniającej potrzebę znajomości rodzimej historii, kultury oraz przyrody. Kilka miesięcy przed wybuchem drugiej wojny światowej uzyskał maturę w Gimnazjum im. Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie. Od stycznia 1942 r. walczył w oddziałach Armii Krajowej obwodu grójeckiego „Głuszec”. Zaraz po zakończeniu wojny, w 1945 r. rozpoczął studia archeologiczno-historyczne, początkowo na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie na Uniwersytecie Łódzkim. Tu w 1949 r. otrzymał tytuł magistra filozofii w zakresie prehistorii, a w 1951 r. stopień doktora na podstawie rozprawy Studia nad uzbrojeniem polskim w X, XI i XII wieku (Łódź 1954). Praca ta stała się fundamentalnym dziełem polskiej szkoły bronioznawstwa historycznego, które do dziś, mimo upływu już ponad pół wieku, w wielu aspektach zachowuje aktualność. W 1962 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym, w 1970 r. otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. Pracę zawodową rozpoczął w 1946 r. w Zakładzie Prehistorii Uniwersytetu Łódzkiego. Na uczelni tej pełnił liczne funkcje, był. m.in. kierownikiem Katedry Archeologii, w latach 1965-1968 prorektorem, a następnie od 1968 do 1969 r. rektorem. Prowadził wykłady także i na innych uczelniach: w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jako „professeur associéé” wykładał w École des Hautes Études en Sciences Sociales w Paryżu. Równolegle do działań dydaktycznych od 1949 r. uczestniczył w pracach badawczych Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego, przekształconego conego w 1953 r. w Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk (obecnie: Instytut Archeologii i Etnologii PAN). Od 1961 r., aż do momentu przejścia na emeryturę w 1991 r. pełnił funkcję kierownika Zakładu Archeologii Polski Środkowej IHKM (dziś: Ośrodek Badań nad Dawnymi Technologiami IAE PAN). Profesor Andrzej Nadolski był autorem ponad dwustu publikacji, w tym kilkunastu książek; wieloletnim redaktorem naczelnym „Acta Archaeologica Lodziensia”, założycielem i redaktorem „Fasciculi Archaeologiae Historicae”, nauczycielem wielu archeologów, pod Jego kierunkiem powstało kilkadziesiąt prac magisterskich i 10 doktorskich, kierował badaniami archeologicznymi wielu stanowisk (m.in. grodzisko i kolegiata w Tumie pod Łęczycą, grodziska w Czermnie nad Huczwą i Spicymierzu nad Wartą, wieś średniowieczna w Drácy w Burgundii, pobojowisko grunwaldzkie). Był członkiem licznych polskich i zagranicznych towarzystw i komitetów naukowych. Uhonorowano go szeregiem odznaczeń: m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polsk oraz Krzyżem Partyzanckim. Te podstawowe fakty biograficzne nie są w stanie oddać rozległych horyzontów Jego zainteresowań. Nieprzeciętna erudycja Andrzeja Nadolskiego w zakresie poznania kultury materialnej średniowiecza czy szeroko pojętej wojskowości, przejawiała się także w jego działalności popularyzatorskiej. Obok ogromnej wiedzy odznaczał się bowiem umiejętnością jasnego wywodu, zrozumiałego dla szerokich rzesz słuchaczy. Z wielką przyjemnością uczestniczył więc w pracach wystawienniczych, wygłaszał odczyty, współpracował nawet z twórcami filmowymi. By jednak suchość zwięzłych biogramów, w różnych miejscach publikowanych, wzbogacić barwami wielości pasji i różnorodności działań Profesora Andrzeja Nadolskiego w dwudziestą rocznicę śmierci grono Jego przyjaciół, kolegów, uczniów podjęło inicjatywę zorganizowania konferencji naukowej mu poświęconej.

Tomasz Kurasiński, Kalina Skóra Słowo wstępne ........5 Marcin S. Przybyła Społeczne hierarchie i archeologiczne rankingi grobów. Dyskusja w oparciu o analizy dwóch cmentarzysk z końca epoki brązu w Polsce południowej .....7 Jacek Woźny Przestrzeń cmentarzysk pradziejowych w teorii i praktyce archeologicznej ...............29 Katarzyna Czarnecka W środku paradnej tarczy. Ciekawy grób z cmentarzyska kultury przeworskiej w Czersku, pow. piaseczyński ...................35 Kalina Skóra Trup nieobecny?... czyli o brakujących szczątkach kostnych w grobach kultury wielbarskiej ........45 Joanna Zagórska-Telega, Jacek Pikulski Uwagi na temat rozplanowania przestrzennego cmentarzyska w Michałowicach. Możliwości interpretacji funkcji obiektów rowkowych .................69 Elżbieta Dąbrowska W kościele czy poza kościołem – lokalizacja pochówków w Polsce piastowskiej .............81 Michał Dzik Uwagi o funkcji i symbolice konstrukcji wczesnośredniowiecznych grobów w obudowach kamiennych .............87 Leszek Gardeła, Kamil Kajkowski Groby podwójne w Polsce wczesnośredniowiecznej. Próba rewaluacji ..................103 Andrzej Janowski Przestrzeń rozświetlona. Znaleziska świec i wosku w grobach komorowych na terenie Europy Środkowowschodniej.........................121 Joanna Kalaga Groby z płytami na cmentarzysku przy kościele pod wezwaniem św. Mikołaja w Wiślicy. Aspekt archeologiczny i społeczny ..............131 Andrzej Krzyszowski Naczynia ceramiczne i wiaderka klepkowe z wczesnopiastowskiego cmentarzyska w Sowinkach k. Poznania ..............137 Tomasz Kurasiński Grotem w dół, grotem w górę. Deponowanie włóczni w grobach wczesnośredniowiecznych na ziemiach polskich .....................159 Marian Rębkowski Cmentarz w chrześcijańskiej przestrzeni średniowiecza........................191 Anna Wrzesińska, Jacek Wrzesiński Kto się nie leni, zrobi złoto z kamieni – osełki w grobach wczesnego średniowiecza ......................197 Paweł Duma Groby przestępców na Śląsku w świetle najnowszych badań archeologicznych ..............225

"Acta Archaeologica Lodziensia" to najstarsza w łódzkim ośrodku naukowym archeologiczna seria wydawnicza, istniejąca już od ponad pół wieku. Charakteryzują ją i wyróżniają na polskim rynku wydawnictw archeologicznych szczególnie dwa aspekty: integracyjny charakter i szeroki zakres tematyczny. Publikowane w niej prace są autorstwa pracowników różnych instytucji głównie środkowopolskiego środowiska naukowego: Uniwersytetu Łódzkiego, Polskiej Akademii Nauk, muzeów regionu. Różnorodność tematyczna obrazuje możliwości badawcze i aktualne trendy nowoczesnej, szeroko pojętej archeologii. Ramy chronologiczne obejmują bardzo szeroki zakres czasowy od epoki kamienia po współczesność. Liczne prace, które się dotychczas w niej ukazały, poświęcone były nie tylko archeologii sensu stricto, ale, co szczególnie ważne dla łódzkiego ośrodka archeologicznego, chlubiącego się szkołą archeologii pogranicza, także i problematykom styku archeologii z innymi dyscyplinami naukowymi: historią, historią nauki i techniki, architekturą, bronioznawstwem historycznym, historią sztuki. Zdecydowana większość opublikowanych pozycji to nie schematyczne, proste sprawozdania z realizowanych przez autorów badań, lecz opracowania powstałe w wyniku wieloletnich studiów nad tematem. Nie dziwi więc że są to najczęściej jedne z najważniejszych pozycji w dorobku wielu autorów, które zaważyły na ich karierze naukowej.

Oddawany do rąk Czytelników setny tom Acta Geogrphica Lodziensia, który jest wyjątkowym z dwóch powodów – z uwagi na „okrągły” numer, ale i okoliczność, z którą wiąże się jego powstanie. Prezentowany tom zawiera bowiem zbiór artykułów będących pokłosiem ogólnopolskiej Konferencji „Czynniki różnicowania rzeźby Niżu Polskiego”, która odbyła się w Uniejowie w czerwcu 2012 roku dla uczczenia jubileuszu urodzin Profesor Krystyny Turkowskiej – Redaktora serii Acta Geogrphica Lodziensia w ostatnim piętnastoleciu (1998–2012). Zamieszczone w bieżącym tomie artykuły nawiązują do tytułu uniejowskiej konferencji, niektóre wybiegają jednak poza obszar Polski, wpisując się w szeroki nurt tematyczny serii wydawniczej. Całość stanowi przegląd lokalnych/regionalnych badań nad ewolucją rzeźby i znaczeniem poszczególnych czynników morfotwórczych w jej zróżnicowaniu. W części artykułów, zagadnienie poligenezy i złożoności rzeźby przedstawione zostało na przykładzie wybranych stanowisk regionu łódzkiego, także tych prezentowanych w części terenowej konferencji. Redaktor tomu

7 czerwca bieżącego roku minęło czterdzieści lat od śmierci Profesora Jana Dylika: założyciela i organizatora łódzkiego ośrodka geograficznego, Dyrektora Instytutu Geografii UŁ (1958–1973), inicjatora i kierownika badań geomorfologicznych w regionie (1945–1973), założyciela i wieloletniego redaktora serii naukowych, m.in. „Acta Geographica Lodziensia” (od 1948) i „Biuletynu Peryglacjalnego” (1954–1999), twórcy łódzkiej szkoły peryglacjalnej, a przez 16 lat (1956–1972) Przewodniczącego Komisji Badań Peryglacjalnych Międzynaro-dowej Unii Geograficznej. Wymieniono tylko funkcje bezpośrednio związane z głównym kie-runkiem badawczym Jana Dylika, tj. z geomorfologią, a przede wszystkim geomorfologią peryglacjalną. Śmierć Profesora wstrzymała okres rozwoju łódzkiej szkoły peryglacjalnej, która była Jego dziełem i nie mogła nie odczuć braku Mistrza. Funkcję Dyrektora Instytutu Geografii UŁ przejęła Profesor Anna Dylikowa, dążąca do podtrzymania tradycji powstałych podczas blisko czterdziestu lat istnienia i rozwoju ośrodka. Pod koniec 1981 r., wobec zbliżającej się emerytury prof. dr Anny Dylikowej, złożona struktura Instytutu Geografii UŁ, w której miej-sce coraz trudniej znajdowały kolejne pokolenia geografów różnych specjalności, została do-stosowana do bieżących potrzeb i aspiracji coraz liczniejszych pracowników. W przypadku znacznego grona geomorfologów, zgrupowanych wcześniej w kierowanym przez Annę Dyli-kową Zakładzie Geomorfologii i Paleogeografii Czwartorzędu, znaczyło to podział na dwie jednostki. Powstał Zakład Geomorfologii, którego kierownictwo od października 1982 r. ob-jął Zbigniew Klajnert oraz Zakład (od 1991 r. Katedra) Badań Czwartorzędu, zorganizowany i kierowany od 1981 do 1994 r. przez Halinę Klatkową. W październiku 1994 r., w związku z przejściem na emeryturę Profesor Haliny Klatkowej, kierownictwo Katedry objęła Krystyna Turkowska. Dwie jednostki o podobnym profilu badawczym i dydaktycznym, w tym wspólnej specja-lizacji magisterskiej, przetrwały do początku roku akademickiego 2012/2013. Po po trzydzie-stu latach nastąpiły kolejne zmiany organizacyjne w geomorfologii łódzkiej. Od października 2012 r. niżej podpisana zakończyła pracę w UŁ. W celu ujednolicenia nazewnictwa struktury Instytutu Nauk o Ziemi Wydziału Nauk Geograficznych UŁ, powrócono do historycznej nazwy Katedra Geomorfologii i Paleogeografii; jej kierownictwo objął Juliusz Twardy. Wymienione zmiany, które bez mała zbiegły się z czterdziestą rocznicą śmierci Profesora, skłaniają do refleksji na temat dziedzictwa myśli badawczej Jana Dylika w Katedrze Badań Czwartorzędu (1981–2012). Zarys historii i główne kierunki badań w Katedrze przypomniano w aneksie do niniejszego tomu. Z faktu, że jest to jednocześnie niejako sprawozdanie z pełnio-nej funkcji kierownika za lata 1994–2012, wynika ograniczenie rozważań do prowadzonej jednostki i jej pracowników, co nie oznacza, że również badacze spoza Katedry, a nawet Uniwersytetu Łódzkiego, nie rozwijali idei Profesora. Jako punkt odniesienia dla oceny drogi badań geomorfologicznych w Katedrze Badań Czwartorzędu zaproponowano programowy artykuł J. Dylika „Rozwój myśli badawczej w łódzkim ośrodku geomorfologicznym” (8/1958 AGUL), którego przedruk rozpoczyna ni-niejszy tom. Następujące artykuły merytoryczne stanowią dalszy ciąg przykładów (po jubile-uszowym tomie 100/2012 AGL) z listy wątków realizowanych ostatnio w Katedrze Badań Czwartorzędu. Wraz z dwiema kończącymi listę pracami, w dużym stopniu opartymi na daw-nych doświadczeniach i wspomnieniach, mogą stać się one materiałem do przyszłych rozwa-żań nad kontynuacją twórczej myśli Jana Dylika przez kolejne roczniki geomorfologów. Prace realizowane w Katedrze Badań Czwartorzędu, w tym prawie bez wyjątku prace na stopień, były publikowane w „Acta Geographica Lodziensia” (por. tom 100/2012 AGL i bi-bliografię 1948–2012). Założona przez Jana Dylika seria Łódzkiego Towarzystwa Naukowe-go była redagowana w Katedrze Badań Czwartorzędu przez wszystkie lata istnienia jednostki (1981–2012). Obecna zmiana nazwy i kierownictwa Katedry ma jednocześnie charak (...)

Prekursorką badań interdyscyplinarnych w łódzkim ośrodku geomorfologicznym była Profesor Anna Dylikowa. Współpraca badaczy reprezentujących różne obszary nauki została nawiązana pod-czas archeologicznych badań obozowisk ludności późnopaleolitycznej, które stwierdzono na po-wszechnie znanym stanowisku w Witowie, także w Skaratkach oraz w innych miejscach położonych w pradolinie warszawsko-berlińskiej. W badaniach interdyscyplinarnych, zwanych przez Prof. A. Dy-likową „badaniami zespołowymi”, następował samoistny podział ról, adekwatny do zakresu proble-matyki pojawiającej się na danym stanowisku. Geomorfolog analizował morfologię i strukturę wydm na których bytowali późnopaleolityczni myśliwi i zbieracze, archeolog badał odnalezione artefakty i obiekty, zaś paleobotanik studiował ewolucję roślinności w otoczeniu stanowiska na podstawie ko-palnych sporomorf. Trójosobowy zespół badaczy wydawał się w latach 50. i 60-tych ubiegłego wieku wystarczającym do kompleksowego spojrzenia na paleogeografię badanego stanowiska. Podkreślić należy, że współpraca naukowa była w ośrodku łódzkim bardzo często inicjowana przez archeologów skupiających się w trzech instytucjach – Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi, Instytu-cie Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego oraz w Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Aka-demii Nauk. Taka organizacja badań utrzymywała się do końca XX wieku; analizy prowadzono ze zmienną intensywnością, w przeważnie niewielkich zespołach, niekiedy poszerzanych o innych specja-listów. Wielokrotnie konfrontowano świadectwa geomorfologiczne, archeologiczne, palinologiczne i wyniki radiometrycznych datowań osadów. Zazwyczaj ich wymowa była zbliżona, ale szczególnie wiele uczyły sytuacje, gdy geomorfolog, archeolog, paleobotanik i fizyk przedstawiali rozbieżne wyniki i wnioski. Sytuacje braku zgodności prowadzonych równolegle analiz specjalistycznych zmuszały do pogłębiania studiów literatury przedmiotu, sięgania do kolejnych źródeł i analiz, reinterpretacji da-nych. Paradoksalnie, rewizję panujących wówczas poglądów i postęp w paleogeografii udawało się uzyskać właśnie w sytuacji sprzeczności wyników poszczególnych analiz, która na początku badań wydawała się niemożliwa do pokonania, a później okazywała się jedynie pozorna. Istotny przełom w badaniach interdyscyplinarnych w ośrodku łódzkim nastąpił w pierwszej deka-dzie XXI wieku w związku z eksploracją unikalnego, małego torfowiska wysoczyznowego „Żabieniec”, położonego na Wzniesieniach Łódzkich w odległości kilku kilometrów na północ do podłódzkich Brze-zin. Tym razem inicjatywa badawcza była po stronie badaczy z Instytutu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego, a obiekt torfowiskowy w którym zostały zbadane osady o miąższości blisko 16,5 m, dawał nadzieję na kompleksowe odtworzenie zmian środowiskowych obejmujących Wzniesienia Łódzkie po-między górnym plenivistulianem a współczesnością. Zespół badawczy uległ znacznemu poszerzeniu – oprócz geomorfologów, archeologa i paleobotanika w jego skład weszli także: geochemik i hydrochemik, hydrogeolog, diatomolg, torfoznawca, gleboznawca, fizyk, historyk oraz specjaliści prowadzący analizy makroszczątków roślinnych, a także analizy paleozoologiczne: kopalnych wioślarek, ameb skorupkowych i muchówek. Badania interdyscyplinarne torfowiska „Żabieniec” nie polegały na nie-uzasadnionym multiplikowaniu kolejnych analiz. Żadna analiza wykonana w oparciu o osady organo-geniczne z „Żabieńca” nie okazała się niepotrzebna. Szkoda jedynie, że własności ekosystemu jezior-no-torfowiskowego nie pozwoliły na rozwój niektórych spośród badanych mikroorganizmów przez całe minione 20 000 lat i nie udało się osiągnąć wyższej rozdzielczości analiz. Badania interdyscyplinarne miały na celu odtworzenie zmienności szeregu konkretnych parame-trów środowiska, w tym niektórych o charakterze ilościowym, uzyskanych z różnych źródeł za pomocą odpowiednich metod badawczych. Zbiór tak zgromadzonych danych, zwanych w literaturze danymi multi-proxy, obrazował ewolucję systemu torfowiskowego w funkcji czasu, odwzorowując tym samym zmiany śro (...)