Monografia zawiera dwanaście rozdziałów. Ich różnorodna tematyka wnosi nowe, istotne treści do dyskusji o wszechstronnie rozumianej i zmieniającej się roli banków we współczesnym systemie finansowym Polski oraz bliskich nam krajów UE. Autorzy są przekonani, że umieszczone w publikacji teksty zostaną przez Czytelników odebrane jako krytyczne i kreatywne refleksje nad trzydziestoleciem przemian nie tylko w polskiej bankowości komercyjnej i spółdzielczej, ale i w szerszym, globalnym czy europejskim kontekście. Wspólnym zamiarem twórców poszczególnych fragmentów książki było, aby służyła ona upamiętnieniu działalności naukowej i dydaktycznej śp. Doktora Ryszarda Mikołajczaka, zasłużonego pracownika Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, jednego z najwybitniejszych twórców poznańskiej szkoły finansów i bankowości.

Celem książki było przedstawienie kształtowania się kondycji polskiej gospodarki w okresie 2008-2013 (obejmującym zarówno okres kryzysu, jak i względnego spokoju) i zweryfikowanie, w jakim stopniu dynamika cen kontraktów sCDS wystawianych na polski dług rządowy była zgodna ze zmianami sytuacji gospodarczej i finansowej kraju. Stwierdzenie, że skok cen w początkowym okresie kryzysu nie wynikał z załamania sytuacji wewnętrznej Polski, nie jest zaskoczeniem. Był on wynikiem wzrostu globalnej awersji do ryzyka, niebezpieczeństwa pojawienia się paniki na rynku czy też zarażania kryzysem. Pośrednio taka sytuacja mogłaby wpłynąć również na kondycję polskiej gospodarki, a więc do pewnego stopnia wzrost cen kontraktów mógłby być uzasadniony. W związku z tym można zadać kolejne pytanie: jaki konkretnie rodzaj ryzyka odzwierciedlają ceny polskich kontraktów sCDS? Tezą badania było stwierdzenie, że ceny kontraktów mogą odzwierciedlać nie tyle ryzyko suwerenne, co szerzej rozumiane ogólne ryzyko kraju. Jeśli ceny kontraktów sCDS miałyby odzwierciedlać jedynie ryzyko suwerenne, byłyby bardzo silnie powiązane ze zmianami stóp procentowych, a jedynie w niewielkim stopniu z innymi zmiennymi lokalnymi czy makroekonomicznymi. Rozdział pierwszy poświęcono dyskusji na temat ryzyka suwerennego i ryzyka kraju. W rozdziale drugim przedstawiono kształtowanie się sytuacji gospodarczej w kraju w latach 2008-2013 (wielkości makroekonomiczne, stan finansów publicznych, zadłużenie Skarbu Państwa i sytuacja na rynku międzybankowym [kryzys zaufania]). Rozdział trzeci dotyczy kontraktów sCDS – omówiono ich historię, konstrukcję, regulacje obrotu, wyjaśniono, czym jest premia, zdarzenie kredytowe, opisano mikrostrukturę rynku, przedstawiono pokrótce bazy danych, z których można pobrać notowania kontraktów. Omówiono też kontrowersje związane z kontraktami sCDS. W rozdziale czwartym autorka zajęła się problemem adekwatności wyceny ryzyka kraju przez kontrakty sCDS do faktycznej sytuacji gospodarczej kraju. Przedstawiono badanie długookresowych zależności między cenami kontraktów sCDS oraz podstawowymi wielkościami makroekonomicznymi w Polsce. Rozdział piąty zawiera odniesienie do popularnego w badaniach finansowych problemu: czy ceny instrumentów finansowych reagują na zmiany poziomu wielkości makroekonomicznych, czy na samo pojawienie się ogłoszenia. Zbadano zatem reakcję cen kontraktów sCDS na publikację najważniejszych ogłoszeń makroekonomicznych: o PKB, PKB per capita dla regionów oraz o inflacji. Rozdział szósty koncentruje się na ryzyku zmiany stóp procentowych i jego wpływie na ceny kontraktów sCDS. W siódmym rozszerzono zbiór zmiennych lokalnych o indeksy giełdowe (wskaźnik ryzyka kraju) i kursy walutowe (wskaźniki ryzyka suwerennego). Sytuacja na lokalnych rynkach finansowych i kondycja gospodarcza kraju są bowiem ze sobą silnie powiązane, a zmiany na rynkach finansowych mogą wyprzedzać zmiany koniunktury. Celem tego rozdziału było zbadanie zależności zachodzących między cenami kontraktów sCDS a zmianami kondycji innych sektorów rynku finansowego. Ostatni, ósmy rozdział to przyczynek do dyskusji o kryzysogennej roli kontraktów sCDS. Konstrukcja kontraktu „od zawsze” budziła wątpliwości wśród niektórych analityków finansowych, ze względu na ich konstrukcję przypominającą rodzaj zakładu o bankructwo podmiotu referencyjnego. W związku z tym – oraz w obliczu problemów Grecji – na rynku europejskim wprowadzona została regulacja zakazująca nabywania kontraktów przez podmioty nieposiadające obligacji referencyjnej. Zakaz ten doprowadził do zmniejszenia zmienności na rynku kontraktów, ale też do drastycznego spadku płynności. Autorka pokazała, że w przypadku polskiego rynku finansowego siła zależności między poszczególnymi jego sektorami a sektorem sCDS zmalała po roku 2012, kiedy wprowadzono zakaz handlu tzw. nagimi sCDS-ami. Spełniły się więc pesymistyczne przepowiednie analityków finansowych o tym, że taka regulacja doprowadzi m.in. do tego, że ceny kontraktów sCDS przestaną być wiarygodnym i użytecznym wskaźnikiem ryzyka suwerennego kraju. Wnios (...)

Pięćdziesiąty pierwszy numer czasopisma „Ekonometria” zawiera 5 opracowań. W pierwszym artykule Ewa Genge przedstawia teorię reakcji na pozycję w podejściu modelowym w taksonomii. Anna Król z kolei omawia metody dyskontowe w ocenie efektywności nakładów na edukację wyższą. Kolejne opracowanie, autorstwa Doroty Raczkiewicz, dotyczy zastosowania analizy regresji w reprezentacyjnych badaniach społeczno-gospodarczych. Ocenę ryzyka zagrożenia powodziowego na rzece Nysa Kłodzka z wykorzystaniem wybranych rozkładów prawdopodobieństwa wartości ekstremalnych zaprezentował Łukasz Kuźmiński. W niniejszym numerze „Ekonometrii” zawarto również wspomnienie o profesorze Ginterze Trybusiu, autorstwa Marii Cieślak, Antoniego Smoluka i Czesława Szmigla. Józef Dziechciarz

Czterdziesty dziewiąty numer czasopisma „Ekonometria” zawiera osiem artykułów. Pierwszy z nich, autorstwa Mariusza Łapczyńskiego i Jerzego Surmy, opisuje wyko-rzystanie modeli data mining w rozwiązywaniu problemu niezrównoważonych klas. Justyna Brzezińska i Grzegorz Maciejewski w swoim artykule zwracają uwagę na możliwości wykorzystania danych wielowymiarowych w badaniach nad ryzykiem postrzeganym przez konsumentów. Następny artykuł, autorstwa Anny Król, doty¬czy badania przydatności metod hedonicznych do analizy cen różnych grup dóbr trwałego użytku. Model regresji przestrzennej rozwoju sieci handlowych w Polsce opisuje Zofia Bednarowska. Elżbieta Sojka prezentuje możliwości wykorzystania metod adaptacyjnych do prognozowania zmiennych demograficznych. Anna Skór¬ska przedstawia zmiany zachodzących w sferze KIBS w Polsce, z uwzględnieniem zatrudnienia i jego prognoz. Martin Pavlík, Grzegorz Michalski i Martin Lukáčik przedstawiają założenia i wyniki wykorzystania autorskiego oprogramowania do tworzenia portfeli inwestycyjnych. Ostatni artykuł, autorstwa Jolanty Kowal i Ali¬cji Keplinger, dotyczy modelu etycznych kompetencji i aspektów rozwoju kapitału ludzkiego w systemach informatycznych, szczególnie na polskim rynku pracy.

Katedra Finansów i Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Katedra Zarządzania Finansami Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podjęły się cyklicznego organizowania konferencji naukowych pod tytułem „Finanse i rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju”. Pierwsza odbyła się w 2013 r. w Karpaczu, druga w 2014 r. w Toruniu, a trzecia – dotychczas ostatnia – w kwietniu bieżącego roku ponownie w Karpaczu. Głównymi celami przyświecającymi tegorocznej konferencji było określenie wpływu zjawisk i stosunków finansowych na integrację ładu społecznego, ekonomicznego i środowiskowego oraz wpływu systemu finansowego na degradację ekosystemów, destabilizację, kryzysy społeczne i ekonomiczne. Na konferencję, w której uczestniczyło blisko 150 osób reprezentujących 26 wyższych uczelni z Polski i Ukrainy, nadesłano łącznie 80 artykułów naukowych w języku polskim lub angielskim. Opracowania, które przeszły procedurę kwalifikacyjną i otrzymały pozytywne recenzje, weszły w skład trzech zeszytów Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu: 1. Finanse i rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju – odpowiedzialność, etyka, stabilność finansowa. Finanse, pod redakcją naukową prof. zw. dr hab. Grażyny Borys i dra Roberta Kurka, 2. Finanse i rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju – odpowiedzialność, etyka, stabilność finansowa. Rachunkowość, pod redakcją naukową dra hab. Jacka Adamka, prof. nadzw. UE we Wrocławiu i dr Joanny Zuchewicz, 3. Finance and Accounting for Sustainable Development – Responsibility, Ethic, Financial Stability, pod redakcją naukową dr hab. Teresy Orzeszko, prof. nadzw. UE we Wrocławiu i dra Jarosława Dziuby. Niniejszy zeszyt – pierwszy z trzech wymienionych – zawiera 39 artykułów poświęconych różnym aspektom funkcjonowania finansów w kontekście zrównoważonego rozwoju. Z uwagi na rozległy i zróżnicowany zakres tematyczny opracowań zaniechano ich grupowania i zaprezentowano w kolejności alfabetycznej według nazwisk autorów. Bardzo serdecznie dziękujemy autorom za podjęcie trudu przygotowania interesujących tekstów, a recenzentom – za wysiłek ich oceny oraz trafne uwagi i sugestie, które z pewnością przyczyniły się do udoskonalenia poddanych recenzjom opracowań. Wierzymy, że podjęta współpraca nie będzie incydentalna, lecz zaowocuje trwałymi kontaktami naukowymi, spotkaniami i interesującymi dyskusjami w przyszłych latach. Już dzisiaj serdecznie zapraszamy na kolejne edycje naszej konferencji. Pozostajemy z nadzieją, że zeszyt spełni oczekiwania czytelników i spotka się z ich przychylnym odbiorem. Życzymy interesującej lektury. Grażyna Borys, Robert Kurek

Oddajemy w ręce Czytelników kolejny numer czasopisma „Informatyka Ekonomiczna”. Jak każdy wcześniejszy zeszyt również ten ma unikatowy charakter. Głównymi przesłankami dla stworzenia tego zbioru była chęć zaprezentowania różnorodności poglądów oraz przemyśleń Autorów, wynikających z doświadczeń zdobytych w trakcie wieloletniej praktyki związanej z tworzeniem, doskonaleniem oraz implementacją nowoczesnych technologii w organizacjach. Wybrane do opublikowania w aktualnym numerze „Informatyki Ekonomicznej” opracowania otrzymały pozytywne recenzje. Redaktor niniejszego wydania pragnie wyrazić wdzięczność wszystkim Autorom, którzy zechcieli podzielić się swoimi doświadczeniami oraz poglądami. Ponadto składa podziękowania Recenzentom za wnikliwe i rzeczowe oceny przedkładanych prac. Iwona Chomiak-Orsa

Dla studentów kierunków ekonomicznych wszystkich typów uczelni, a także dla doradców inwestycyjnych, analityków finansowych, specjalistów w zakresie rynku nieruchomości, zarządzających portfelami inwestycji i pozostałych pracowników instytucji finansowych.

Jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się obszarów w ramach nauk ekonomicznych są szeroko rozumiane finanse. Mowa tu przede wszystkim o rynkach finansowych, instytucjach finansowych i zarządzaniu ryzykiem. Wyzwania praktyki stymulują powstawanie nowych rozwiązań teoretycznych. Duża część dociekań teoretycznych dotyczy analizy ryzyka podmiotów gospodarczych, ale również gospodarstw domowych. Problematyce teorii inwestycji, rynków finansowych, sektora bankowego, ubezpieczeń, finansów przedsiębiorstw i zarządzania ryzykiem, a także praktycznym zagadnieniom finansowym i ubezpieczeniowym występującym na polskim rynku poświęcona była siedemnasta konferencja naukowa „Inwestycje finansowe i ubezpieczenia – tendencje światowe a rynek polski”. Konferencja ta odbyła się w dniach 23-25 września 2013 roku w hotelu Relaks w Karpaczu. Konferencję zorganizowały Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem oraz Katedra Ubezpieczeń Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Kierownictwo naukowe nad konferencją sprawowali prof. dr hab. Krzysztof Jajuga i prof. dr hab. Wanda Ronka-Chmielowiec. Patronat merytoryczny nad nią objął Komitet Nauk o Finansach Polskiej Akademii Nauk oraz JM Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu prof. dr hab. Andrzej Gospodarowicz. Uczestniczyło w niej około 80 osób reprezentujących środowisko akademickie, sektor finansowy i ubezpieczeniowy. W trakcie konferencji zaprezentowano 49 referatów o tematyce finansowej i ubezpieczeniowej. Niniejsza publikacja zawiera 33 artykuły. Zostały one uporządkowane w kolejności alfabetycznej. Redaktorzy książki w imieniu autorów i swoim własnym wyrażają głęboką wdzięczność recenzentom artykułów za uwagi, które pozwoliły na nadanie publikacji lepszego kształtu. Wanda Ronka-Chmielowiec, Krzysztof Jajuga

Światowy kryzys finansowy wywołany załamaniem rynków kredytów subprime oraz następujące po nim kryzysy zadłużeniowe krajów południowoeuropejskich sprawiły, że szeroko dyskutowane wcześniej problemy związane z przystąpieniem Polski do strefy euro straciły nieco na ostrości. Status Polski jako członka Unii Gospodarczej i Walutowej z derogacją oznacza jednak, iż spełnienie kryteriów konwergencji nominalnej jest nadal głównym celem polityki gospodarczej. W monografii przedstawiono wyniki ekonometrycznej analizy potencjalnych zagrożeń, jakie może napotykać polityka gospodarcza przy realizacji kryterium stabilności kursu złoty/euro w ramach mechanizmu ERM2. Przy wykorzystaniu metod ekonometrycznych podjęto próbę konstrukcji modelu kursu złoty/euro w okresie obowiązywania reżimu kursu płynnego. Weryfikacji empirycznej poddane zostały najważniejsze teoretyczne modele kursów walutowych, a ostatecznym wynikiem badań jest empiryczny model kursu złoty/euro opisujący warunki równowagi rynku walutowego w różnych horyzontach czasowych. Wyniki potwierdzają, iż czynnikiem decydującym o krótkookresowych wahaniach kursu złoty/euro są wahania ryzyka walutowego indukowanego przez nierównowagę w sektorze fiskalnym i ryzyko globalne. Najważniejszymi determinantami kursu złoty/euro w dłuższych horyzontach czasowych są zmiany produktywności czynników produkcji wynikające z napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz narastające zadłużenie zagraniczne.

Ogólnopolski kwartalnik ukazujący się od 1956 roku. Prezentowane są w nim artykuły teoretyczne z zakresu szeroko pojętej pedagogiki oraz omówienia wyników badań, obejmujących funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie. Publikowane materiały dotyczą różnych subdyscyplin pedagogiki, m.in. pedeutologii, andragogiki, historii wychowania, pedagogiki społecznej, dydaktyki, psychologii edukacji, filozofii edukacji, a także wychowania estetycznego. Autorami tekstów pisanych w języku polskim lub angielskim są wybitni polscy i zagraniczni specjaliści.

Kolejny zeszyt czasopisma „Nauki o Finansach” odzwierciedla swą zawartością zmiany, jakie zachodzą w dziedzinie, którą umownie nazywamy naukami o finansach. W zakresie tym coraz częściej można spotkać prace poświęcone zagadnieniom „z pogranicza”. Ocierają się one o wiele dziedzin pokrewnych, czasem nawet wykraczają poza dotychczasowy kanon wiedzy. Interdyscyplinarność staje się już normą. Redagując ten zeszyt, staraliśmy się jednak, w celu osiągnięcia większej przejrzystości, zachować utrwalony tradycją podział na takie działy nauki o finansach, jak finanse publiczne, finanse przedsiębiorstw, rynek kapitałowy czy pośrednictwo finansowe. Uważny czytelnik dostrzeże jednak niewątpliwie, że każdy z artykułów zawiera też elementy, które uzasadniałyby przypisanie go choć w części do innej dziedziny ekonomii. Mamy nadzieję, że różnorodność przedstawionych zagadnień okaże się dla czytelników interesująca i inspirująca.

Prezentujemy Państwu kolejny numer naszego kwartalnika, obejmujący artykuły zróżnicowane tematycznie, dotyczące różnych, jak się wydaje kluczowych, aspektów współczesnego zarządzania. Zwracamy przy tym uwagę, że większość prezentowanych publikacji dotyczy badań empirycznych, prezentując rezultaty przeprowadzonych analiz bądź opisując metody badań czy też podejmowane projektowane projekty badawcze. Uważamy to za istotny walor publikacji dotyczącej nauk o zarządzaniu, które z założenia są naukami stosowanymi. Polecamy uwadze Czytelników artykuły poświęcone fundamentom zarządzania, jakimi są struktury organizacyjne. W tym nurcie wyróżnia się publikacja G. Osbert-Pociechy poruszająca kwestie zmian upraszczających organizacje, co jest trendem równie istotnym, co rzadko badanym. W ten nurt wpisuje się artykuł A. Sankowskiej i K. Santarka poświęcony kształtowaniu sieci organizacyjnych w nieczęsto badanej sferze nauki. Także grupy kapitałowe, efekty i problemy ich funkcjonowania wydają się niedostatecznie zbadane, pomimo powszechności ich występowania. Lukę poznawczą w tym zakresie stara się wypełnić w swej publikacji K. Ćwik. Fundamentem zarządzania są możliwie sprawne struktury organizacyjne. Ich modelowaniu, poprzez doskonalenie reguł i procesów biznesowych, poświęcony jest artykuł W. Fliegnera. W przedkładanej Państwu publikacji najintensywniej prezentowana jest tematyka metod zarządzania i sposobów ich doskonalenia. W tym obszarze sytuuje się aż 5 przedstawionych niżej propozycji. Polecamy uwadze Czytelników artykuł poświęcony rzadko poruszanemu aspektowi wypełniania funkcji menedżerskich, jakim jest intuicja w zarządzaniu – publikację K. Malewskiej. Dwa artykuły dotyczą kluczowego problemu w zarządzaniu współczesnymi organizacjami, jakim bez wątpienia jest kreowanie ich innowacyjności. W jednym przypadku – w propozycji P. Klimas – analizowane są wymiary innowacyjności organizacyjnej w świetle badań empirycznych. W przypadku drugim, w prezentacji P. Rutkowskiego, mowa jest o innowacjach produktowych w powiązaniu z problematyką kształtowania portfela produktów. Szczególnie istotnymi kierunkami doskonalenia współczesnych metod zarządzania jest, z jednej strony, zarządzanie projektami, a z drugiej strony – zarządzanie wiedzą. Pierwszemu zagadnieniu poświęcone są rozważania T. Kopczyńskiego dotyczące wykorzystania podejścia systemowego do udoskonalenia klasycznych metod podejścia projektowego. Drugim problemem zajęto się w przygotowanej przez E. Karaś i A. Piasecką-Głuszak analizie metod zarządzania wiedzą na przykładzie korporacji Google, a więc organizacji o szczególnych osiągnięciach w tym zakresie. Ważnym obszarem współczesnych nauk o zarządzaniu jest problematyka komunikacji organizacji z otoczeniem, której w przedkładanym Państwu periodyku poświęcono aż 4 pozycje. W nurcie tym mieści się artykuł J. Woźniczki, prezentujący niekonwencjonalne spojrzenie na konkurencję marketingową przez pryzmat czasu. Zbliżonych zagadnień dotyczy publikacja K. Stepaniuka, opisująca wykorzystanie najnowocześniejszych instrumentów komunikacji w praktyce, zaprezentowanych za pomocą studium przypadku. Szeroko rozumianej problematyce komunikacji rynkowej poświęcono prezentację dotyczącą praktyki kształtowania polityki cenowej autorstwa P. Waniowskiego oraz przygotowaną przez M. Terleckiego pracę przedstawiającą sponsoring w praktyce organizacji sportowych. Istotnymi, godnymi polecenia Czytelnikom elementami niniejszego numeru pisma są artykuły poświęcone metodyce badań ankietowych, zarządzaniu ryzykiem oraz finansowaniu współczesnej polityki kadrowej. Artykuł A. Zięby, prezentujący sposoby wykorzystania badań ankietowych w badaniach społecznych, dotyczy problemu rzadko rozpatrywanego, przez co wypełnia istotną lukę poznawczą, a jednocześnie ma znaczne walory aplikacyjne. Równie inspirująca dla Czytelników może być opracowana przez M. Jankowskiego analiza empiryczna problemów zarządzania ryzykiem kursowym na przykładzie toksycznych opcji walutowych. Znaczące, zarówno z naukowego, jak i z praktycznego punktu widzenia, wydają się też rozważani (...)

Oddajemy w Państwa ręce kolejny numer kwartalnika „Nauki o Zarządzaniu”. W zbiorze niniejszym przeważają artykuły o charakterze metodycznym oraz empirycznym, skupione wokół trzech obszarów tematycznych: zarządzania publicznego, zarządzania zasobami ludzkimi oraz zarządzania projektami. Kilka z publikowanych w niniejszym zbiorze tekstów dotyka aspektów szeroko pojętego zarządzania publicznego. Tak na przykład można scharakteryzować artykuł K. Błońskiego, w którym autor – na podstawie przeprowadzanych badań – poszukuje związku pomiędzy zaangażowaniem społecznym i przywiązaniem do miejsca zamieszkania a satysfakcją z usług świadczonych przez JST. A. Sztando z kolei prezentuje współczesne bariery zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym, cha-rakterystyczne dla polskich gmin, zidentyfikowane dzięki wykorzystaniu metody jakościowych badań terenowych. W innym opracowaniu S. Cyfert oraz W. Szumowski opisują wybrane dobre praktyki wykorzystywane w procesach zarządzania urzędami administracji samorządowej. Kolejny autor publikujący w tym numerze czasopisma – P. Banasik – w artykule zatytułowanym Zarządzanie partycypacyjne czy imperatywne władztwo w wymiarze sprawiedliwości na gruncie teoretycznym rozpatruje zagadnienie możliwości wykorzystania wybranych koncepcji zarządzania publicznego w organizacji wymiaru sprawiedliwości. W niniejszym zbiorze znajdą Państwo również opracowania dotykające problematyki zarządzania zasobami ludzkimi. Zagadnienia poruszające ten aspekt omówiła D. Łochnicka, która na podstawie badań własnych zidentyfikowała uwarunkowania organizacyjne sprzyjające rozwojowi przedsiębiorczości pracowniczej. K. Olek z kolei opisał ewolucję metod wartościowania stanowisk pracy.Możliwościami wykorzystania narzędzi informatycznych inteligencji biznesowej w usprawnieniu zarządzania projektami zajęła się J. Pondel. Tematykę zarządzania projektami porusza również Ch. Winter, zgłębiając to zagadnienie w swoim artykule pt.: A new approach to avoiding cost overruns and implementation delays in future large projects in aerospace business. Mam nadzieję, że przedstawione publikacje okażą się inspiracją dla Państwa badań naukowych bądź też przyczynią się do usprawnienia procesów zarządzania w praktyce. Jednocześnie w imieniu komitetu redakcyjnego zachęcam Szanownych Czytelników do publikowania wyników własnych badań naukowych. Witold Szumowski